Kemik kanseri, kemik hücrelerinden kaynaklanan malign tümörler olarak tanımlanır ve primer kemik kanseri doğrudan kemik dokusundan başlar. Bu nadir görülen kanser türü, sarkomlar grubunda yer alır ve vücudun destekleyici dokularını etkiler. Genellikle uzun kemiklerde görülür ve çocuk ile gençlerde daha sık rastlanır.
Kemik kanseri, erken teşhis ile tedavi edilebilir bir hastalık olup, semptomları doğru değerlendirildiğinde prognoz olumlu etkilenir.Kemik kanseri, çoğunlukla primer ve metastatik formlarda sınıflandırılır; primer tür kemikte başlar, metastatik ise diğer kanserlerin yayılması sonucu oluşur. ABD’de yıllık yaklaşık 3.000 yeni vaka rapor edilir ve tüm kanserlerin yüzde 0.2’sini oluşturur. Bu hastalık, osteoblast gibi hücrelerden köken alır ve ergenlik dönemindeki hızlı büyüme ile ilişkilendirilir.
Kemik Kanseri Türleri
Kemik kanseri, çeşitli alt türleri içeren bir sarkom grubudur. Başlıca primer türleri arasında osteosarkom (en yaygın, çocuk ve ergenlerde diz çevresinde görülür), Ewing sarkomu (ergenlerde pelvis ve bacak kemiklerinde), kondrosarkom (yetişkinlerde kıkırdak kökenli), kordoma (omurga ve kafatası tabanında) ve dev hücreli tümör (genç yetişkinlerde bacak ve kol kemiklerinde) yer alır. Diğer nadir türler leiomyosarkom, anjiyosarkom ve pleomorfik sarkomdur; malign fibroz histiyositom ise osteosarkoma benzeri tedavi edilir.
Kemik kanseri, histopatolojik alt tipleriyle heterojen bir yapı gösterir. Osteosarkom, osteoblast hücrelerden kaynaklanır ve femur, tibia veya humerus gibi uzun kemiklerin metafiz bölgesinde gelişir. Ewing sarkomu nöral kökene sahiptir ve genetik füzyon genleriyle ilişkilidir; kondrosarkom yavaş büyür ve radyoterapiye dirençlidir. Dev hücreli tümörler benign olsa da malign dönüşüm riski taşır. Multipl miyelom, kemik iliğinde başlayarak yıkıma neden olur ve bazen kemik kanseri spektrumunda ele alınır. Tür sınıflandırması Dünya Sağlık Örgütü kriterlerine dayanır.
Kemik kanseri, her türün klinik özelliklerinde farklılık gösterir. Örneğin, osteosarkomda “güneş ışını” radyografik görünüm yaygındır; Ewing sarkomu kemik iliği invazyonuyla ilişkilidir. Kondrosarkom derecesine göre düşük veya yüksek malignite sergiler. Nadir türler liposarkom ve sinovyal sarkom gibi yumuşak doku kökenliler kemik invazyonu yapabilir.
Kemik Kanseri Risk Faktörleri
Kemik kanseri, tam nedeni bilinmeyen ancak belirli risk faktörleriyle ilişkili bir hastalıktır. Genetik sendromlar (Li-Fraumeni, retinoblastoma), çocuklukta yüksek doz radyasyon, kemoterapi, kemik iliği nakli ve radyoaktif maruziyet riski artırır. Bu faktörler predispozisyon yaratır, ancak hastalık herkeste gelişebilir.Kemik kanseri, etiyolojisinde multifaktöryel unsurlar barındırır ve genetik ile çevresel faktörler rol oynar. TP53 mutasyonu içeren sendromlar, Rothmund-Thomson ve herediter retinoblastoma riski yükseltir. İyonize radyasyon ve belirli kemik hastalıkları osteosarkom tetikleyicisidir.
Sigara, obezite veya viral enfeksiyonlar dolaylı ilişkili olsa da kesin bağlantılar sınırlıdır. Primer kemik kanserleri tümörlerin yüzde 0.2’sini oluşturur ve erkeklerde daha yaygındır.Kemik kanseri, genetik yatkınlık aile öyküsünde kanser varsa daha belirgindir. Paget hastalığı yetişkinlerde osteosarkom riskini artırır. Radyasyon maruziyeti çocuklukta sarkom gelişimini tetikler. Kimyasal ajanlar ve kronik enflamasyon potansiyel risklerdir, ancak epidemiyolojik çalışmalar sınırlıdır. Yaş faktörü önemlidir: Çocuklarda büyüme plakları, yetişkinlerde dejenerasyon rol oynar. Önleme stratejileri risk gruplarında tarama içerir.Kemik
Kemik kanseri, insidiyöz başlangıçlı semptomlarla kendini gösterir ve tümör büyüklüğü ile lokasyonuna
bağlıdır. Persistent ağrı, patolojik kırıklar ve nörolojik belirtiler (uyuşma, parestezi) en sık bulgulardır. Sistemik semptomlar ateş, kilo kaybı ve anemi metastatik yayılımı işaret eder. Semptomlar yaralanma veya artrit ile karışabilir, tanıyı geciktirir.
Kanseri Belirtileri
Kemik kanseri, semptomları yavaş ilerleyen bir onkolojik durumdur. Yaygın belirtiler arasında kemik veya eklem ağrısı (gece artan), şişlik, kırıklar, uyuşma, güçsüzlük, yorgunluk, kilo kaybı ve ateş bulunur. Erken evrede asemptomatik olabilir ve benzer semptomlar diğer hastalıklarda görülür.
Kemik Kanseri Tanı Yöntemleri
Kemik kanseri, görüntüleme ve histopatolojik yöntemlerle teşhis edilen bir malignitedir. Tanı araçları röntgen, kemik taraması, MRI, BT, PET taraması ve biyopsiyi içerir. Evreleme TNM sistemiyle yapılır (I-IV evre, G1-G3 grade).Kemik kanseri, multimodal görüntüleme ile teşhis edilir; röntgen osteolitik lezyonları tespit eder, MRI yumuşak doku invazyonunu değerlendirir. BT akciğer metastazlarını tarar, PET-CT metabolik aktiviteyi gösterir. Biyopsi histopatolojik doğrulama sağlar; evreleme AJCC TNM ile sınıflandırılır. Kan testleri alkalen fosfataz ve tümör markerlarını araştırır. Angiogram vasküler invazyonu belirler. Tanı multidisipliner ekip tarafından yönetilir ve benign tümörlerden ayrım gerektirir.
